Circus, niet altijd de meest veilige werkomgeving. Op de foto Circus Ronaldo (Spoffin 2011, en alles liep goed af). Foto: Wim Lanser
Wankele positie theater- en circusartiesten
20-08-2017 Valt een artiest uit de trapeze? Breekt een danseres haar voet? Een performer zit al snel met een groot probleem. En zonder inkomen. Spoffin deed onderzoek en organiseert naar aanleiding daarvan een internationaal debat.
‘Als een voorstelling wegens een blessure van een artiest niet door kan gaan, kijkt een festival vaak alleen naar het verlies dat het de organisatie oplevert en wat het voor het programma doet,’ zegt Casper de Vries. 'Contracten zijn vaak snoeihard, voor de artiest. En het merendeel van de Europese artiesten heeft geen inkomensverzekering. Dus: niet optreden? Geen inkomen.' De Vries is onder meer organisator van Spoffin PRO, vast onderdeel van internationaal street arts festival Spoffin, dit jaar van 24 tot en met 27 augustus in Amersfoort. Het festival ontvangt tijdens deze achtste editie zo’n 50 professionals van festivals uit heel Europa. Grote risico's Constant Meijers, voormalig hoofdredacteur van TheaterMaker/Theaterkrant en actief binnen de Raad voor Cultuur, leidt zaterdag 26 augustus het debat over de grote risico's die je als festival en als theatermaker loopt. De Vries: ‘Organisatoren, programmeurs en artiesten gaan met elkaar in gesprek, onder meer om ervaringen uit te wisselen, van elkaar te leren en na te denken over de toekomst. Kunnen festivals geen gezamenlijk potje maken en artiesten daaruit toch hun gage betalen? We zitten nu met een kleine veertig Europese festivals rond de tafel. Samen zijn we sterk genoeg om iets te verzinnen. Landelijk of op Europees niveau.’ Veel zelfstandigen sluiten geen arbeidsongeschiktheidsverzekering af en artiesten vormen een extra kwetsbare groep. De Vries: ‘In landen als Frankrijk en Engeland is de positie van artiesten iets minder wankel dan in Nederland. Je moet er als artiest aan een heleboel regels en voorwaarden voldoen, maar heb je dat voor elkaar, dan ben je ook van inkomen verzekerd. Ook in Duitsland hoeft de paniek niet direct toe te slaan als je als geregistreerd kunstenaar iets overkomt en is de staat bereid een helpende hand te bieden.’ Geen verzekeringen Ondertussen zijn de feiten hard. Een kwart van de ondervraagde artiesten heeft geen zorgverzekering en driekwart geen professionele zorgverzekering. 25 procent van de festivals heeft geen aansprakelijkheidsverzekering voor zijn werknemers en vrijwilligers. Een derde van de artiesten heeft geen persoonlijke aansprakelijkheidsverzekering en 80% geen professionele aansprakelijkheidsverzekering. 70% van de kunstenaars verzekert geen eigen materialen. Festival Spoffin: 24 tot en met 27 augustus in en rond de binnenstad van Amersfoort. Spoffin PRO: zaterdag 26 augustus, 11.00-12.30 uur debat; zondag 27 augustus, 11.00-12.30 uur Pitch of Plans: een levendige en snelle reeks van nieuwe plannen en ideeën voor toekomstige voorstellingen in de straten van Europa. Kunstenaars krijgen de gelegenheid plannen voor nieuw werk voor volgend jaar en verder te presenteren voor een publiek van festivalorganisatoren uit heel Europa.
Festival Spoffin